Door Pierre de Roy, directeur Vermoeidheidkliniek
Iedereen is wel eens moe. Maar er zijn grote verschillen in hoe moe je kunt zijn. Vergelijk het bijvoorbeeld met ‘haar’. Je hebt ‘haar op je hoofd’ en ‘haar van hiernaast’: de buurvrouw. Allebei haar, maar inhoudelijk totaal verschillend. Zo is het ook met vermoeidheid.
Je kunt bijvoorbeeld een keer ’s ochtends brak zijn van voorgaande dag(en). Het bed blijft binden, je voelt geen enkele energie, laat staan behoefte, om er uit te komen. Je bent naar de kroeg geweest en het werd natuurlijk weer erg laat; je hebt intensief gesport; of gewoon een nachtje slecht of veel te kort geslapen, van die dingen. In die gevallen is een nachtrust, soms twee, meestal genoeg om dat brakke gevoel op te lossen.
Volledig uitgeput
Dat is allemaal héél iets anders dan dat je langer dan drie maanden volledig uitgeput bent, helemaal kapot. Je kunt niet of nauwelijks functioneren. Je bent tot weinig anders in staat dan op bed of bank te hangen. Jezelf afvragen of je aan het dementeren bent, omdat informatie vertraagd binnenkomt. Je kunt niet op woordjes komen, de concentratie zit op een dieptepunt. Heb je van die klachten en je komt er niet door (bed)rust vanaf? Dan kan de huisarts of internist de diagnose chronische vermoeidheid stellen.
Wat is de oorzaak?
Maar hoe komt dat dan, waar komen die klachten vandaan? Het kan zijn dat er een ‘restklacht’ is als gevolg van een enge ziekte. Je bent klaar met de behandeling maar de verpletterende vermoeidheid blijft. Of je hebt ooit schildklier problemen gehad, bent toen goed ingesteld, maar je blijft maar uitgeput. Die vermoeidheid hoort bij chronische klachten of psychisch lijden. Als er meer klachten zijn, zoals verstoorde slaap, pijn, veel gevoeligheden, aanhoudende griepachtige klachten en zo meer, dan kan het ME/cvs zijn. Maar de oorzaak kan ook in veel andere dingen gelegen zijn, of onverklaard blijven.
Klachten verbeteren
Als de huisarts er niet uitkomt, dan kan er worden doorverwezen naar een gespecialiseerd centrum. Naast wat alternatieve-, zijn er twee reguliere centra. In het Amsterdam UMC zit het NKCV, waar met cognitieve gedragstherapie wordt behandeld. Vermoeidheidkliniek is in Lelystad gevestigd en binnen Van der Valk Vitaal in Amersfoort en Tiel. Daar worden de klachten aangepakt door internisten en een multidisciplinair team. Hoe dan ook, blijf niet te lang zonder gespecialiseerde hulp. Hoe eerder je wordt geholpen door specialisten, des te beter zijn je kansen op verbetering van de klachten.